I
1. Ey Feyz-resân-ı Arab u Türk ü Acem
VII
Zamanın dönmesi şaşırtıcı imiş. Cihanın geçim sebepleri mihnetli ve tehlikeli imiş. Dünyaya heves etmemek, heves etmekten iyidir. Çünkü onun başı hırs, sonu hasret imiş.
VIII
Ey vaiz! Şarabı men etmeyi kendine şiar eyleyip yârın aşkını ayıplama yolunu tuttun. Cennet için şarabı ve sevgiliyi bırakırız. Ey vaiz! Cennette ne olduğunu bir anlat bakalım.
IX
Mecnun, ah alevi ile pak olarak ateşe yandı. Vamık, gözyaşından suya batıp yok oldu. Ferhat, hevesle ömrünü yele verdi. Onlar toprak oldular, şimdi o toprak benim,
1. Ey Feyz-resân-ı Arab u Türk ü Acem
Kıldun Arab'ı efsah-ı ehl-i âlem
2. İtdün füsehâ-yı Acem'i Isî-dem
2. İtdün füsehâ-yı Acem'i Isî-dem
Men Türk-zebândan iltifat eyleme kem
II
1. Ey fâ'ide-i ilmüne âlem muhtâc
1. Ey fâ'ide-i ilmüne âlem muhtâc
Hâk-i kademim ehl-i hüner basma tâc
2. Her kimde ki gördi himmetün sû'-i mizâc
2. Her kimde ki gördi himmetün sû'-i mizâc
Ol sft'-i mizaca lutf ile kıldı ilâç
III
1. Ta'mîr-i bikâ' ü cem'-i mâl itdün dut
III
1. Ta'mîr-i bikâ' ü cem'-i mâl itdün dut
Her ârzû itdünse ana yetdün dut
2. Çün ömr bekâsma dutulmaz ümmid
2. Çün ömr bekâsma dutulmaz ümmid
Her hâl ile geldügün kimi gitdün dut
IV
1. Biz âlem-i ışk âlem-ârâlanyuz
IV
1. Biz âlem-i ışk âlem-ârâlanyuz
Mey-hâne-i derd dürd-peymâlarıyuz
2. Gül-berg-i nedamet çemenidür âlem
2. Gül-berg-i nedamet çemenidür âlem
Biz bu çemenün bülbül-i şeydâlanyuz
V
1. Kimdür ki gamunda nâle vü zar itmez
V
1. Kimdür ki gamunda nâle vü zar itmez
Derdin sana nâle ile izhâr itmez
2. Feryadına hiç kimsenün yetmezsin
2. Feryadına hiç kimsenün yetmezsin
Feryâd ki f eryâd sana kâr itmez
VI
1. Cânân ise matlûb tama' candan kes
VI
1. Cânân ise matlûb tama' candan kes
Matlûb ise cân ümid canandan kes
2. Can sevmek ile müyesser olmaz cânân
2. Can sevmek ile müyesser olmaz cânân
Yâ bundan ümîd yâ tama' andan kes
VII
1. Edvâr-ı zeman dâ'ire-i hayret imiş
VII1. Edvâr-ı zeman dâ'ire-i hayret imiş
Esbâb-ı cihan mehâlik-i mihnet imiş
2. Dünyâya heves itmemek itmekden yeğ
2. Dünyâya heves itmemek itmekden yeğ
Çün evveli hırs u âhiri hasret imiş
VIII
1. Mey men'ini eyleyip şi'âr ey vâ'iz
VIII
1. Mey men'ini eyleyip şi'âr ey vâ'iz
Dutdun reh-i ta'n-ı ışk-ı yâr ey \â'iz
2. Terk-i mey ü mahbûb ideniz cennet içün
2. Terk-i mey ü mahbûb ideniz cennet içün
Şerh eyle ki cennetde ne var ey vâ'iz
IX
1. Mecnûn oda yandı şu'le-i âh ile pâk
IX
1. Mecnûn oda yandı şu'le-i âh ile pâk
Vâmık suya batdı eşkden oldı helak
2. Ferhâd hevesle yile virdi ömrin
2. Ferhâd hevesle yile virdi ömrin
Hâk oldılar anlar menem imdi ol hâk
X
1. Efgândur işüm serv-i hırâmânun içün
X
1. Efgândur işüm serv-i hırâmânun içün
Kandur cigerüm gonce-i handânun içün
2. Işkımda gam u gussa çeküp pîr oldum
2. Işkımda gam u gussa çeküp pîr oldum
Men pire terahhum it yiğit cânun içün
XI
1. Didüm lebine la'I-i Bedahşan'dur bu
XI
1. Didüm lebine la'I-i Bedahşan'dur bu
Güldi didi ey fakir bühtandur bu
2. Bir daşa ne reng ile kılursan nisbet
2. Bir daşa ne reng ile kılursan nisbet
Şirin ü şeker-feşân u handandur bu
XII
1. Ruhsâruna ayb itme nigâh itdügümi
XII
1. Ruhsâruna ayb itme nigâh itdügümi
Gözyaşı töküp nâle vü âh itdügümi
2. Ey pâdişeh-i hüsn terahhum çağıdur
2. Ey pâdişeh-i hüsn terahhum çağıdur
Af eyle ki bilmişem günâh itdügümi
XIII
1. Gördüm seni elden ihtiyârum gitdi
XIII
1. Gördüm seni elden ihtiyârum gitdi
Bahdum kadüne sabr u karârum gitdi
2. Hâk oldum ü her yana gubârum gitdi
2. Hâk oldum ü her yana gubârum gitdi
El-kıssa kapunda i'tibârum gitdi
Fuzuli
RUBAİLER
I
Ey Arab'a, Türk'e ve Acem'e feyz bağışlayan (tanrı)! Arab'ı dünya halkının en güzel konuşanı yaptın. Acem (İran) fasihlerinin sözlerine İsa'nın nefesindeki tesiri verdin. Dili Türkçe olan benden yardımını eksik eyleme.
II
Ey ilminin faydasına âlem muhtaç olan (Muhammed)! Ayağının toprağı hüner ehlinin basma taçtır. Senin himmetin kimde iyi olmayan bir yaratılış gördüyse o kötü yaratılışa iyilikle ilâç yaptı.
III
Ülkeler alıp bayındır hale getirdin ve mal mülk topladm farzet. Her arzu ettiğine eriştin farz et. Madem ki, ömrün kalıcı olması ümidi yoktur. Her ne halde olursa olsun geldiğin gibi gittin farz et.
IV
Biz aşk âlemini süsleyenleriz. Dert meyhanesinin tortu içenleriyiz. Âlem pişmanlık gülünün çimenliğidir. Biz bu çimenliğin çılgın bülbülleriyiz.
VI
Senin gamınla feryad etmeyen, inleyerek sana derdini açmayan kim vardır? Hiç kimsenin feryadına yetişmezsin. Feryatlar olsun ki, feryat sana tesir etmiyor.
VI
İstediğin canan ise candan ilgini kes. Can istiyorsan, canandan
ümidini kes. Canı sevmekle canana erişilmez. Ya bundan ümidini kes,
ya onu istemekten vazgeç.
I
Ey Arab'a, Türk'e ve Acem'e feyz bağışlayan (tanrı)! Arab'ı dünya halkının en güzel konuşanı yaptın. Acem (İran) fasihlerinin sözlerine İsa'nın nefesindeki tesiri verdin. Dili Türkçe olan benden yardımını eksik eyleme.
II
Ey ilminin faydasına âlem muhtaç olan (Muhammed)! Ayağının toprağı hüner ehlinin basma taçtır. Senin himmetin kimde iyi olmayan bir yaratılış gördüyse o kötü yaratılışa iyilikle ilâç yaptı.
III
Ülkeler alıp bayındır hale getirdin ve mal mülk topladm farzet. Her arzu ettiğine eriştin farz et. Madem ki, ömrün kalıcı olması ümidi yoktur. Her ne halde olursa olsun geldiğin gibi gittin farz et.
IV
Biz aşk âlemini süsleyenleriz. Dert meyhanesinin tortu içenleriyiz. Âlem pişmanlık gülünün çimenliğidir. Biz bu çimenliğin çılgın bülbülleriyiz.
VI
Senin gamınla feryad etmeyen, inleyerek sana derdini açmayan kim vardır? Hiç kimsenin feryadına yetişmezsin. Feryatlar olsun ki, feryat sana tesir etmiyor.
VI
İstediğin canan ise candan ilgini kes. Can istiyorsan, canandan
ümidini kes. Canı sevmekle canana erişilmez. Ya bundan ümidini kes,
ya onu istemekten vazgeç.
VII
Zamanın dönmesi şaşırtıcı imiş. Cihanın geçim sebepleri mihnetli ve tehlikeli imiş. Dünyaya heves etmemek, heves etmekten iyidir. Çünkü onun başı hırs, sonu hasret imiş.
VIII
Ey vaiz! Şarabı men etmeyi kendine şiar eyleyip yârın aşkını ayıplama yolunu tuttun. Cennet için şarabı ve sevgiliyi bırakırız. Ey vaiz! Cennette ne olduğunu bir anlat bakalım.
IX
Mecnun, ah alevi ile pak olarak ateşe yandı. Vamık, gözyaşından suya batıp yok oldu. Ferhat, hevesle ömrünü yele verdi. Onlar toprak oldular, şimdi o toprak benim,
X
İşim salınan boyun için feryat etmektir. Gonca gibi gülen ağzın için ciğerim kandır. Aşkında gam ve keder çekerek ihtiyarladım. Yiğit canın için ben ihtiyara acı.
XI
XI
Dudağına bu Bedahşan la'lidir dedim. Güldü ve ey fakir! bu bühtandır, tath, şeker saçan ve gülen bu dudağı bir taşa nasıl benzetirsin dedi.
XII
Yüzüne baktığımı, gözyaşı döküp inleyip ah ettiğimi ayıplama Ey güzellik padişahı! Acı, merhamet çağıdır. Ben günahımı biliyorum sen affeyle.
XIII
Seni gördüm, ihtiyarım elden gitti. Boyuna bakınca sabrım ve kararım kalmadı. Toprak oldum, tozum her tarafa yayıldı. Kısacası kapında itibarım kalmadı.
XIII
Seni gördüm, ihtiyarım elden gitti. Boyuna bakınca sabrım ve kararım kalmadı. Toprak oldum, tozum her tarafa yayıldı. Kısacası kapında itibarım kalmadı.
