Şiir, Sadece: Gazel IX

8 Mart 2011 Salı

Gazel IX

Müfte'ilün/Müfte'ilün/Fâ'ilün


1. Subh sahip mihr-i ruhundan nlkâb 
    Çıh ki temaşaya çıha âf itâb

2. Rlşte-i camım yeter it pür-girlh 
    Salma seri zülf-i semen-sâya tâb

3. Mest çıhup salma nazar her yana 
    Görme reva kim ola âlem harâb

4. Kesme nazar cânib-i uşşâkdan 
    Nâle-i dil-sûzdan it ictinâb

5. Giceler encüm sayaram subha dek 
    Ey şeb-i hecrün mana rûz-i hisfib

6. Dûzaha girmez sitemünden yanan 
    Kâbil-i cennet degül ehl-i azâb

7. Saldı ayahdan gam-ı âlem meni 
    Vir mana gam define sâkî şarâb

8. Rahm kıl üftâdeleriin hâline 
    Hiç gerekmez mi sana bir sevâb

9. Nûş ideli bâde-i lal-i lebün 
    Nerkis-I mesttin gibi hâKkn harâb

10. Yâr su'âl itse ki hâlün nedür 
      Hasta Fuzûlî ne virürsin cevâb


Fuzuli

1. Sabahleyin güneşe benzeyen yüzünden örtüyü atıp dışarı çık ki, güneş seni seyretmek için çıksın.

2. Canımın ipliğini düğüm düğüm ettiğin yeter. Yasemin kokan sacının ucunu kıvırma Divan şiirinde can ipliğe benzetilir. Can ipliğindeki düğümler açık istiare Ue ıstırap anlamındadır.

3. Sarhoş olarak dışarı çıkıp her tarafa bakınma. Âlemin harap olmasını uygun görme.

Sarhoş olarak bakmak, göz süzerek baygın bakmaktır. Sevgili ba­kış okları ile dünyayı harap edecektir. Sarhoş ile harap kelimesi arasın­da da ilgi vardır. Nitekim mest-i harap: Çok sarhoş; harabat: Meyha­ne demektir. Dokuzuncu beyitte de aynı ilgi bulunmaktadır.

4. Âşıklardan yana bakışını (teveccühünü) kesme. Gönül yakan feryadımdan sakın.

5. Ey ayrılık gecesi bana hesap günü (kıyamet günü) olan sev­gili! Geceleri sabaha kadar yıldız sayarım (hiç uyumam).

Rûz-i hisftb: İnsanların günahlarının ve sevaplarının hesap edi­leceği kıyamet günüdür. Saymak ile hisâb (hesap) ilgilidir. Gece, subh. şeb, rûz kelimeleriyle müraat-ı nazir sanata yapılmıştır. Ayrıca gece ile gündüz (rûz) de tezat vardır.

6. Senin zulmünden yanan, cehenneme girmez (oysa) azap ehli (yani günahlılar cehenneme girmeden) cennete giremezler.

7. Dünyanın gamı, kederi beni ayakta duramaz etti (güçsüz ha­le getirdi). Saki! gamdan kurtulmak için bana şarap ver.

8. Düşkünlerinin (aşıklar) haline ara, sana hiç sevap gerekmez mi?

9. La'l gibi kırmızı dudağının şarabını içeli sarhoş nergisin (gö­zün) gibi halim haraptır.

10. Yar halin nedir diye sorarsa, (ey) aşk hastası Fuzûli! ne ce­vap vereceksin?

Ne cevap verirsin? Cümlesi; 1. Ne cevap vereceksin? 2. Ne? Diye cevap verirsin. Yani aşktan cevap veremeyecek kadar hastasın anlam­larıyla kullanılarak kelime oyunu yapılmıştır.

Hiç yorum yok: