Şiir, Sadece

15 Mart 2011 Salı

Gazel XXXV

Fâ'üâtün/Fâ'ilâtün/Fâ'ifâtün/Fâ'ilün


1. Râz-ı ışkun sahlaram İlden nihân ey serv-i nâz 
    Gitse başum sem' tek mümkin degül if şâ-yı râz

2. Hûblar mlhrâb-ı ebrûsına meyi itmez fakîh 
    Ölse kâfirdür müselmânlar ana kuman nemâz

3. Kimse ol bed-hûya izhâr idebilmez hâlûmi 
    Ey sürûd-ı nâle Tannyçün sen olgıl çâre-sâz

4. Kâlebüm görmiş tehi tökmek diler bir taze rûh 
    Berk-i ahum kim gelen peykânuna virmiş güdâz

5. Men hod öldüm ey türâbumdan olan sağar müdâm 
    Rindler bezmin gezüp bir bir yetür menden niyaz

6. Hûb-sûretlerden ey nâsih meni men' itme kim 
    Pertev-i envâr-ı hurşîd-i hakîkatdür mecaz

7. Ey Fuzûlî kalmışam hayretde bilmen n'eyleyem 
    Devr zâlim baht nâ-f ercâm taleb çoh ömr az


Fuzuli

l. Ey naz servisi (sevgili)! Aslanın sırrını elden gizleyip gönül­de saklarım. Mum gibi başım da gitse aşk sırrını açıklamam müm­kün değildir.

«Başım gitse» başım kesilse yani ölsem anlamında deyimdir. Mum gibi başım gitse aynı zamanda mumun ucundaki yanmış fitilin kesil­mesinden kinayedir. Çünkü mumun alevinin daha parlak olması için fi­tilin yanan kısmı kesilir. Eskiden mumun yanan kısmını kesmek için özel makas kullanılırdı.

2. Faküı güzellerin kaşının mihrabına meyletmez. Müslümanlar! Eğer o ölürse kâfirdir, ona cenaze namazı kılmayın.

Faküı, fıkıh ilmi tahsil etmiş kimsedir. Fıkıh İslâm hukuku de­mektir ki, kaynağı hukukla ilgili Kur'an ayetleri ile Hz. Muhammed'in sözleridir. Fıkıh ayet ve hadislere dayanarak ibadet kurallarım da dü­zenler. Fakih güzelliğin Tanrının bir lutfu olduğunu ve inşam Tanrı sevgisine yönelteceğini bilmez. Divan şiirinde kaş mikroba benzetilir.

3. O kötü huylu (cefakâr) güzele kimse halimi açamaz. Ey fer-yad nağmesi! Tanrı hakki için sen yardımcı ol da halimi ona duyur.

4. Anımın yıldırımı vücudumun 'kalıbının boş olduğunu görmüş. Senden gelen okların temrenini eriterek ona taze bir ruh dökmek isti­yor.

5. Ben kendim öldüm. Ey toprağımdan yapılan kadeh! Daima rindler meclisini bir bir gezip benden selâm "ve saygı götür.

6. Ey nasihatçi! Beni güzel yüzlülerden men etme. Zira mecaz ha­kikat güneşinin nurlarının ışığıdır.

Bu beyitte Fuzûlî, dünyadaki güzellerin Tanrı nurunun bir aksi olduğunu söylüyor. Hakikatte güzel olan Tanrıdır. Güzeller bir mecaz­dır. Hakiki aşk, ilâhî akstır, yani Tanrı aşkıdır. Tasavvufa göre mecazi aşk, yani dünyadaki güzellere duyulan aşk inşam hakikî aşka götürür. Tasavvufta «El mecaz kantaratü'l - hakîkâ: Mecaz hakikatin köprüsü­dür» sözü meşhurdur.

7. Ey Fuzûli! Şaşırıp kalmışım, ne-yapayım bilmem. Devr zalim, bahttan fayda yok, istek çok, ömür az. gezü r b menden niyaz.