Öğrenen Kişi

Önce kumun üzerine kurdum, sonra kayanın.
Hiçbir şeyin üzerine kurmadım artık
çökünce kaya.
Sonra yeniden kurdum sık sık
kum ve kayanın üzerine.
Öğrenmiştim ama.

Kendilerine güvenip de mektubu verdiklerim
çöpe attılar onu.
Ama hiç önemsemediklerim
bulup geri getirdiler bana.
Öğrendim böylece.

Yapılmadı buyurduklarım.
Gelince gördüm ki
yanlışmış.
Yapılmıştı doğru olan.
Bir şey öğrendim bundan da.

Eski yaralar acır
soğuklarda.
Ben sık sık şöyle derim ama:
Yalnız mezarın hiçbir şeyi olmayacak
bana öğretecek.

Bertolt Brecht

Çevirenler: A. Kadir - Gülen Aktaş


Orijinal Almancası - Der Lernende

Fotoğraf

Bir resmim geçti elime
Sınıf arkadaşlarımla çekilmiş
Ben kime içerlemişim bu kadar yine
Öyle bir hal var ki yüzümde
Olsam olsam daha onyedisinde

Bir şey ki beni her zaman deli eder
Belli ki yalvar-yakar zorla çağrılmışım çekime
Yine üstünde bütün uşaklığı Melih'in
Valinin oğlu yine en önde
Daha Ankara Lisesi'nde.

S. Aldanır

Şairin açıklaması: Böyle bir fotoğrafın olmadığını, bir öfke sonucu bu şiirin yazıldığını, ikisi de sınıf arkadaşlarım olan Melih'ın ve Ankara Valisi'nin oğlu Haldun Tandoğan'ın en onurlu dostlarım arasında olduklarını, şurada ve daha önceki yazılarımda üstüne basa basa belirtmiştim.

Doğaya Demeç

Evet biz sonradan görme biz evet sonradan olma
Siz atadan babadan görme evet
Siz hepiniz ağa biz yanaşma
Evet yürek ister akıl ister size güvenmeye
dayanmaya

Uçak havaya
Vapur denize
Vatan toprağa
Şiir lagalugaya
Aldanır'sa havacıvaya
Evet aldanırsa.

S. Aldanır

Zor Demeç

Ah ah siz
Sevgili vatandaşlarımız ah siz
Hiç kızamıyor size insan
Ta yürekten seviyoruz üstelik
Siz hâlâ çocuk gibisiniz
Hâlâ iki üç hece konuşan
Arap diyen şuna hâlâ
Şuna Yunan şuna Rus bana
Türk
Ve şuna Alaman.

S. Aldanır

Cumhuriyet, 11 Mart 2005,

Neruda'nın Demeci

Daha ağırına giden ne var
yaşlı bir şairin
Generalim teğmenim
Ne var daha gücüne giden
bundan başka daha
Beş anakarada
Hep savunma zorunda
kalmasından
Okul basan kitap yakan
Ordusunu kendi ülkesinin.

S. Aldanır

Vatan ve Şair

Bütün tartışmamız bu
Sevgili vatanımla
"Kimin kimden alacağı var"
"Kim kime borçlu"

Oysa güç oluyor bu tartışma
Suç oluyor üstelik
Hiç bilmeyenler arasında
Vatanı ve borcu.

S. Aldanır

Uzun Hava

Hürriyet

Adalet

Müsavat

Vatan

Millet

Memleket

Evet evet.

S. Aldanır

Elimin Demeci

Yooo!
Kumrular gibi düşünmek yok!
Yasak daha ben ölmeden pineklemek!
Gözükmemek eşeğe, ite, çakala!
şşşşst kalem!
şşşşst kâat!
şşşşst hokka!

S. Aldanır

Kimyacı

Atatürk adamdı
Adam gibi
Adamsız bir ülkeyi
Adam etti
Adam gibi
Mal-mülksüz
Çoluk-çocuksuz
Gitti
Adam gibi.

S. Aldanır

Semercinin Demeci

Semere koyacak kıçımız mı var
Binip de gezecek keyfimiz mi var
Bizim
Şu eşeklerle ne ilgimiz var
Şu katırlarla
Eşşekliğimizden
Eşşeoğlu eşşekliğimizden başka

S. Aldanır

Hoşt!

Sende hiç yükselme fikri yok
Pireden keneden kurtulma fikri
Kervanlara hürmet
Cami duvarlarına dikkat
Zarafet marifet sadakat fikri
Bak emsalin salon köpeği
Kimi av köpeği kimi bekçi köpeği
Sen oldum olası sokak köpeği

Al işte sana hürriyet fikri
Nato kafa
Nato mermer.

S. Aldanır

Memleket Saat Ayarı

Osman
Sırtında şu bütün memleketi ısıtan
Senin ayaklarını hep açıkta bırakan yorgan
Bu kadar korkuyla geçmiyor musun böyle
Şu senin döşediğin yollardan
Böyle unutmuyor musun ikide bir
Bunlara ev derler işte
Şunlar hastane, şunlar okul, şunlar apartman
Hep senin o üst üste koyduğun taşlardan

Osman hep işte o taşlar
Hep bu taşlar seni vatandaş yapan
Şehrin ortasındaki heykelden
Dışındaki mezarlıklara kadar

Sen üç deniz ortasında sararmış yosun
Sen upuzun uzanmış kalmış memleketim
Her akınıyla kımıldanmıyor musun arada bir
Yine uyanmıyasıya uyumuyor musun böyle
Benim nefesim kesilir
Ağrı’lara mı Erciyas’lara mı çıksam
Yoksa artık alay eden seninle
Şu aydan mı, şu yıldızdan mı, şu güneşten mi
Söyle nereden
Şu mezarlıklardan mı
Nereden çıksam da bağırsam
"Artık yetişir yetişir Atatürk gelmez ikide bir
Gelmez kırk yılda bir milleti kendine iş edinen şair
Sen akar sularına kadar durgun
Şarkılarına kadar mahzun memleketim."

S. Aldanır

1947

Olamaz!

1. Üç Şubat. Saray'ın arkalarında bir yerlerde; daha Süleymaniye Camisi çıkılmamıştır; Sinan kalfalarıyla dolaşıyormuş.

2. Çıraklar ölçüyorlar. Boğaziçi açık, Haliç koyu gözüküyor. Eminönü'nde yelkenleri direklerine dolanmış takalar, çektiriler.

3. Sinan yalnız kalmak ister esmerliğiyle. Kalfalar çekilmiş, çıraklar uzaklaşıyor. Ortada dört ve çatık kaş düşünülmektedir.

4. Saatler sonra bir kapı aralanır deriden. Kavuğunu eğmiş, pabuçlarını giyerek yürür alandan. Mekteb'i ve Darüşşifa'yı da tümlemiştir.

5. "Hammalan-ı puşt" Farsça bakıyor. Aylak bir suhte de seğirtiyor köşeden. Bir gerçekliğin nasıl parçalandığını bilmiyenlere olamaz!


Ece Ayhan
Çok Eski Adıyladır

İki Alay

1. Bir sadrazam ölmüş; faytonu yokuş aşağı Sirkeci'ye götürülüyor eller üzerinde. Kara bir gemiyle Eyüp Sultan'a gömülecektir.

2. Yerine atanan bir istimbot da rıhtıma yanaşmış sarı şeritli ak. Yukarı hükümete iktidara çıkıyor.

3. İki alay karşılaşır yolun ortasında. Bir gelgit. Ağır ve sert bakarlar birbirlerine durmak eylemi.


Ece Ayhan
Çok Eski Adıyladır

Deniz Kıyısında Bir Otağ

1. Ordu bir sefere çıkıyor. Bilinmiyor nereye gittikleri. Kocalmış bir boğa çökmüş.

2. Ölümün üzerine bir otağ çatar Osmanlılar.

3. Üç oğlu vardır; en küçüğü Cem, Beyazıt en sarı. Haberler salınır taht'a ulaşamayana vay!

4. On iki gün ve gece kalır bir otağ, kök boya, Gebze.

5. "Fatih kokmadı mı?" diyedir düşünürmüş sepici Kemal, Şehzade Adaları'na karşı.


Ece Ayhan
Çok Eski Adıyladır

Kapaklı Saat

1. Kellesi alınmak üzre Mermer Denizi'nden çağrılmış ve aptesi atılmış adam
yaşlıdır;
"gençtir yeşildir kıymayın!"
ya da gençtir;
"etmeyin yaşlıdır mısırdır!"

2. Halet Efendi çakmak gözlüdür. Akrebi düşmüş saatinin kapağını açmıştır.
Araya girenlere karşılığı;
"bre her zaman orta yaşlı adamı nerden bulacağız!"

3. Ki diyebilecek Öküz Irmağı'nda ve dahi Ötesi'nde kapaklı saat yoktu?


Ece Ayhan
Çok Eski Adıyladır

Ah Tanzimat! Ah Tanzimat!

1. Sarışın bir Bursa valisi, çekmiş kılıcını, vurur da vurur kuştüyü yastıklara; duvardan koparmıştır.

2. Ah Tanzimat! Ah Tanzimat! Düzyazıya dönüşmeye başlamış bir vergiyi Defterdar'a toplattıramıyormuş.


Ece Ayhan
Çok Eski Adıyladır

Ortaoyunu

1. Erkek hastalar kadın, kadınlar erkek kılığındadır; Mehmet Akif Paşa günlük'ünü yazarken şahnişinde.

2. Topluluğu bulmak için başhekime başvurunuz!


Ece Ayhan
Çok Eski Adıyladır

Nigari Böyle Yazdı

1. Kara bir gülü koklatabilmiştir bir küçük nakış Barbaros'a.

2. Uykusuz sevgilisine "Nigari böyle yazdı" der diz üstü.

3. Kesikbaş'lara baka İtalyanca konuşmuştur.


Ece Ayhan
Çok Eski Adıyladır

Riyaziye

1. Karagümrüğü'nde hekimler meşk edecektir. Hangi makamlar hangi alaturka hastalıklara gider?

2. Daha peşrev. Sokak kapısı tokmağı çalınır. Helası içerde konağın afili uşağı gelmiştir karşıki.

3. "Bizim paşa haber gönderdi, fazla gürültü etmesinler, ben riyaziye çalışıyorum."


Ece Ayhan
Çok Eski Adıyladır