Gözlerim Mavi

Gözlerimden çıkıyorsun 

Sokağa 

Mavi mavi.

Melih Cevdet ANDAY

Gelinlik Kızın Ölümü

Salâ verilirken kalktık kahveden, 

Cumaydı, yılın en beklemiş günü, 

Yemeni gibi üstünde tabutun, 

Gölge veren ağaçsız bir gökyüzü. 

Kızın babası yanımızda, boyu uzun, 

Zayıf, ağzında mırıltılar. 

On köylü, iki subay, bir tezkereci er, 

Sıralandık ahşap mescidin avlusunda, 

Namaz kılmadı adam, ağlamıyordu da, 

Alnı bir uzun sabrın kabaran gelgiti, 

Sürgün duvarı bekleyişin, 

Dünyaya çok yakın bir gece gibi. 

Aldık cenazeyi sarsmadan, iğreti 

Ve hafif, gözlerimiz yerde, 

Kayıp bir tayın izini süreriz sanki. 

Kapılarda başları çatkılı kadınlar 

Sallanıyorlardı sisli giysilerinde 

Yüklüğe saklanmış çevreler gibi soluk, 

Bölünmüş gibi yılın en katı ekmeği 

İmece sofrasında hıçkırığın, 

Kim bilir kaç ölümden kalma saçı gibi. 

Susmuştu çekirgelerin kabuğu, 

Toprak kumruları güneşin, 

Ve köpeklerin yediği kemiksiz sabah, 

Susmuştu göğün sarnıcı, boş. 

Cemaat yürüyordu kaplumbağa gibi, 

Mezarlığa doğru yüzyıldan, 

Sarısabırların yanından, acelesiz. 

Ayrık otu yolmaya gidiyor sanırsın, 

Davul vurmaya, ay tutulmuş, 

Tarladaki yarılmış toprağı görmeye, 

Susuzluğun kirli rengini, ayıbını, 

Dağa taşa vurmuş açlığı. 

Dayanan dayanır, yağsız bulgular ve ahlat, 

Gençleri alır ölüm ilk ağızda, 

Sabah yıldızının uğrağı. 

Böğürtlensiz mezarlığa vardığımızda, 

Bir melek lale sümbül dikiyordu, 

Lalelerden birini aldı adam, 

Girdi kızının mezarına, 

Sarıldı, öptü, bıraktı laleyi sonra, 

Kefenin üstüne, uykusuz. 

Yedi çocuğu gömülüymüş, söylediler, 

Bizi aç bırakan bu toprak 

Açlıktan ölenlerle beslenir, dediler. 

Dönüşün bir kişi omuzladı tabutu, 

Toz toprak içinde vardık kahveye, 

Yaşlı adam doğru çeşmeye gitti, 

Elini yüzünü yıkadı konuşarak 

Kendi kendine, duasız, bir tanrı gibi.

Melih Cevdet ANDAY

1981

Fotoğraf

Dört kişi parkta çektirmişiz,

Ben, Orhan, Oktay, bir de Şinasi... 

Anlaşılan sonbahar 

Kimimiz paltolu, kimimiz ceketli 

Yapraksız arkamızdaki ağaçlar... 

Babası daha ölmemiş Oktay'ın, 

Ben bıyıksızım, Orhan, 

Süleyman efendiyi tanımamış. 

Ama ben hiç böyle mahzun olmadım; 

Ölümü hatırlatan ne var bu resimde? 

Oysa hayattayız hepimiz.

Melih Cevdet ANDAY

Faltaşı

Havada kuş yok 

Yaprak kıpırdamıyor 

Deniz bi kalıp olmuş 

Boşandı boşanacak 

Çın çın ötüyor sessizlik 

Gerilmiş kolum bacağım 

Faltaşı gibi bekliyorum 

Tıkanacağım.

Melih Cevdet ANDAY

Düzenli Dünya

Bayılırım şu düzenli dünyaya 

Kışı yazı 

Baharı güzü 

Gecesi gündüzü sırayla. 

Ağaçların kökü içerde 

Bütün ağaçların kökü içerde 

Dalların başı yukarda 

İnsanların aklı başında 

Bütün insanların aklı başında 

Beş parmak yerli yerinde 

Baş işaret orta yüzük serçe. 

Diyelim kalksa da serçe 

Orta parmağa doğru yürüse 

Ne haddine! 

Yahut akasyanın biri 

Başını toprağa daldırdığı gibi 

Bir gezintiye çıksa 

Merhaba kestane, merhaba çam 

Selâmün aleyküm, aleyküm selâm 

Kimsin nesin nerelisin derken 

Laf açılır mı bizim akasyanın kökünden 

Bir uğultudur başlar rüzgârda 

Kökü dışarda, kökü dışarda... 

Yahut ne olur koca bir dağ Baş aşağı gelsin... 

Aman allah göstermesin. 

Bayılırım şu düzenli dünyaya 

Altta ölüler 

Üstte diriler 

Gel keyfim gel!

Melih Cevdet ANDAY

Dursun Bebeğe Ninni

Merhaba Dursun bebek merhaba 

İşte su 

İşte ışık 

İşte hava 

İşte Dursun bebek bizim dünya 

Dandini dandini dastana 

Dursun bebek uyusun 

Uyusun da aman çabuk büyüsün 

Danalar girmiş bostana 

Daha neler var neler var daha 

İşte kundak 

İşte hapis 

İşte kavga 

İşte Dursun bebek bizim dünya 

Dandini dandini dastana 

Bostana girmiş danalar 

Böyle tosunlar doğursun yarına ninni 

Bizim aslan gibi analar.

Melih Cevdet ANDAY

Defne Ormanı

Köle sahipleri ekmek kaygusu çekmedikleri 

İçin felsefe yapıyorlardı, çünkü 

Ekmeklerini köleler veriyordu onlara; 

Köleler ekmek kaygusu çekmedikleri için 

Felsefe yapmıyorlardı, çünkü ekmeklerini 

Köle sahipleri veriyordu onlara. 

Ve yıkıldı gitti Likya.

 
Köleler felsefe kaygusu çekmedikleri 

İçin ekmek yapıyorlardı, çünkü 

Felsefelerini köle sahipleri veriyordu onlara; 

Felsefe sahipleri köle kaygusu çekmedikleri 

İçin ekmek yapmıyorlardı, çünkü kölelerini 

Felsefe veriyordu onlara. 

Ve yıkıldı gitti Likya.

 
Felsefenin ekmeği yoktu, ekmeğin 

Felsefesi. 

Ve sahipsiz felsefenin 

Ekmeğini, sahipsiz ekmeğin felsefesi yedi. 

Ekmeğin sahipsiz felsefesini 

Felsefenin sahipsiz ekmeği. 

Ve yıkıldı gitti Likya. 

Hala yeşil bir defne ormanı altında.

Melih Cevdet ANDAY

Çok Güzel Şey

Yaşamak güzel şey doğrusu 

Üstelik hava da güzelse 

Hele gücün kuvvetin yerindeyse 

Elin ekmek tutmuşsa bir de 

Hele tertemizse gönlün 

Hele kar gibiyse alnın 

Yani kendinden korkmuyorsan 

Kimseden korkmuyorsan dünyada 

Dostuna güveniyorsan 

İyi günler bekliyorsan hele 

İyi günlere inanıyorsan 

Üstelik hava da güzelse 

Yaşamak güzel şey 

Çok güzel şey doğrusu.

Melih Cevdet ANDAY

Çeşitlemeler

Karacaoğlan' ın Bir şiiri Üzerine


I

Atımla yola çıkıyoruz seherde
Sabah büyük bir kuş uyanıyor,
Ağırlaşmış ay gibi susuyorum,
Yaşı bilinmeyen yağmur önümde,
Bin yıl ötedeki ufak çiçekler.
Dün gece, dün gece gördüm düşümde
Kömür gözlümden ayrı düşmüştüm
Sevdamın avucunu bastırıyorum gcceye
Yağıyor dağlara kar benim için
Güz ağaçları ile karıştırıyorum sisleri
Beni yola bırakan ırmağa dönüp bakıyorum
Uzaklıkların sınanmış bıçağı
Bir şey demek gelmiyor içimden
Kanımın buğdayını savuruyorum.
Atımla, atımla yola çıktım seherde
Lale sümbüller içinde hüma kuşları ötüyor,
Avcılar yolu tutmuşlar dağlara erken erken,
Dar sokaklardan geçiyorlar,
Sağlarına sollarına gümüşlü hamayıl asmıslar
Al atlarının,
Mücevherli tüfekler asmışlar omuzlarına,
Yeterince şarapları var günbatımı için
İnsan gibi bakan kartalları gördüklerinde .


II

Kısmetse bu akşam Eğrikol' da yatarız,
Yürümeyen geleceği üzüntümün,
Uzaklara kar gibi yağıyor bilmediğim yıllar
Saklanmış sabahın akpak anısı.
bir kuyu görmüştüm orda, ağzı kapalı,
Geçmişin fazlalığını sınadı yureğim,
Güzeller suyundan içip kanarmış.
Dizimde derman kalmamıştı, çöktüm oturdum,
Ağzı kapalı kuyuya baktım, akşamın başkenti
Konuşmaya başlamamış bir buzağı gibi,
Yazmalar gibi alaca bulaca baktım,
Bir söğüt, bir söğüt de baktı benimle,
Kuşların arasında dal konuşuyordu.
Kırılmamış taş gibiydi güni
Karanlık toprağı karıştırıyordu,
Gizlilik soyluluk veren yaşama.
Hiç güzel sevmedik mi yalan dünyada.
Gelinin ibrişimdi saçı, sustum kaldım,
Yatmadı benimle unutmam, ay toprağa değiyordu,
Üstüne dört libas giymişti
Bir kara, bir yeşil, bir al, bir beyaz,
Göğsünde dört nişan gördüm
Bir elma, bir ayva, bir nar, bir kiraz,
Cerenlerin yolundan koştu gitti.


III

Iraktır derler Kefendiz'in yolunu,
Yaşlanmış bir yağmur gibi kararıyorum,
Kısmetse bu gece Kefendiz' de yatarız
Akşam, uyardığım yolların kutsallığı,
Doğunun sütündeki haşhaş, amansız ot.
Al benekli keten giyer kızları,
Kar gibi paylaşırlar çiçeklerin sessizliğinde
Filiz veren söğütlerin yanında türkü söylerler,
Sevdamın şamdanı yanar gözlerinişn ucunda,
Bakışımın iki avucunda yunar kederim.
Al yeşil konakları var, al çuhalı
Yiğitler iner ufacık meşeli yollara,
Uçar beyaz kazlar, gergin kumrular konar
İnci mercandan dallara,
Mevsimidir büyüyen taşın, arada bir öten
Badem ağacının, büyülerle uyutulmuş toprakta.
Ah elin ve gökyüzünün çaresizliği...
Çok çekti gönlüm, gönlüm, ayrılıktan küçük bir kuş,
Uzakların kırağı düşmüş camı,
Sevdaya düşen yorulmaz derler.
Yedi türlü çiçek vardı başında
Dökmüş ince bele tel karmakarış.
Akşamdan soyunup girdim koynuna
Seher yıldızını gördüm, ülkeri gördüm,
Garipçe garipçe öten ibibik uyandırdı beni
Tekir' e gidecektim, ağır yağmurla yanyana,
Suyu dalgalı köprüden geçip.


IV

Gençliğimin karını serpiyorum ocağa,
Atımla Kırım'ı aştıktan sonra
Boynuna bırakırım dizgini düşsün,
aksu'yun köprüsünü geçerim konuşkan bir arı ile,
Yağmur yağarken hendeğe, soyluluk getiren tan,
Şebboyların içinde saçını tarar havai sabah,
Ulu kuşlar semah kurar yukarıda,
Orman ve cırcırla büyümüş çılgınlık.
Güneşin kara dikenleri bölüyor yorgunluğumu,
Akarsuyun tüyleri birikmiş sesini incelten acıma,
Kuş sürüleriyle türkü çağırıyor yaşamın egemen otu.
Kısmetimiz varsa bu akşam Maraş' ta yatarız,
Bir han gördüm üç yüz altmış kapılı,
Kimini açtık, kimini ördük, çekik kaşlı yıldız,
Altın kafeslerde öter bülbülleri düşümdeki zamandan,
Tazıları gökboncukludur, seslenelim diye gök,
Yeşil ördek yayılmıştır çemenin şaşkın seline.
Bir buğday benizli, zülfü dolaşık
Gitme kal dedi, oyaladı beni ateşböceği evinde,
Perdelerin çiçeklerini topluyordu elma ağacı,
Saçındaki gülü koparmıştı bahçe.
Şarabı çam testilerden içtikti, dokunulmamış gün,
Toros' tan göç ediyor gibi,
Sonra batı rüzgarı girdi uykumuza,
Güvercinler girdi, kuğu kuşları, turnalar,
Uyuyup uykuya kanamaz oldum,
Uyandım ağladım,
Sarhoştum daha.


VIII

Üç derdim var birbirinden seçilmez
Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm,
Daracık daracık bir yerim de yok.
Akşam geçiyor yaban arısını iterek,
Yüreğimin toprak yığını kuşlarla hafifliyor,
Acı, sıcak çorbasını arıyor tenceremde,
Ağlayayım diye bir cam,
Camın mendiline silinen yağmur,
Bu ılık yaz yağmuru yeşertir yüreği
Yapraktan önce kız memelerine değer.
Yüzümüzü yıkadığımız akşamın esintisinde
Rüzgarın kederli arabası oyalar bizi,
Pencerenin lambasını söndürmüştür batan güneş,
Sel gibi kurumuştur gün, geceye yürüyen dal,
Varırız atım, tokmağını çalarız
Ayışığında kuzulu kapının, sisle yanyana .
Selvi yuvarlayıp durur yıldızları tıngır mıngır,
Ayın kınalı elleri sevgilimin yüzüne değer.
Konuşan kuşlar götürürüz ona saydam gagalı,
Görülmedik yemekler, Fizan tarakları,
İpek mahreme, çift yanlı fildişi ayna...
Atım sende küheylanlık varsa
Gece yar koynunda yatarız atım.


IX

Ayrılık acı
Mektubunu okuyamıyorum
Gün mü, gece mi belli değil
Gelmeyeceğini yazmış olmalı.


X

Sevgilim beni bu bahçeye getirmişti
Yağmurlar yağmış, rüzgarlar esmişti
Şarap içmiştik yanyana
Küpeler kulakta mum gibi yanar


XI

Kuşlar seslerini bulmak için
Bahçelere koşuyorlar
O kadar yer gördüm ki
İçim sızlıyor unuttukça


XII

Pervaneyi öptü sevdi
Yanık bir türkü söyletti ona
Bense akşamın koca denizine doğru
İndim, yüreğim yanık.


Melih Cevdet ANDAY

Çare Yok

Anladık ölüme çare yok 

Kazaya belaya çare yok 

Saç dökülmesine 

Yüz buruşukluğuna çare yok 

Anladık çare yok 

İşsizliğe de mi yok 

Açlığa da mı yok 

Anlamadık gitti 

Çare yok.

Melih Cevdet ANDAY

Bu Kırlangıçlar Gitmemişler Miydi?

Giden gelen yok. Bir titreşimdir bu.

Duragan fulyanın üstünde arı
Bir diyapozon gibi titremekte. Kırlangıç 

Tarihsizdir. Belleğim sarsılıp duruyor denizde. 

Martı bir uçta kanat, bir uçta ses. 

Ya sabah, ya öğle. Gemici ve bulut, 

Güneş ve yağmur kıl payı bir dengede. 

Dolu bir boşluğu doldurup boşaltmak işimiz. 

Ölülerle, gecelerle, sümbüllerle. 

Melih Cevdet ANDAY

Bir İlkbahar Şiirine Başlangıç

Hava ne kadar güzel öğretmenim 

Yollar ağaçlar kuşlar ne kadar güzel 

Yeryüzü pırıl pırıl öğretmenim 

Gizlisi saklısı kalmamış dünyanın 

Nesi var nesi yoksa dökmüş ortaya 

Bütün bitkiler, bütün hayvanlar, bütün taşlar 

Sürüngenler, konglomeralar, serhaslar 

Hepsi hepsi ortada öğretmenim. 

Ne olur biz de gidelim 

Burda kalsın kitaplar 

Burda kalsın iğneli karafatmalar 

Kollarından bacaklarından gerilmiş kurbağalar 

Burda kalsın hepsi 

Bomboş kalsın hepsi 

Bomboş kalsın evler okullar 

Hapishaneler, hastaneler... 

Öğretmenim, sevgili öğretmenim 

Sırtımıza alırız hastaları 

Kim bilir ne özlemişlerdir kırları... 

Ya mahpuslar. 

Ne sevinirler kimbilir 

Sarılıp sarılıp öperler adamı.

Melih Cevdet ANDAY

Bardak

İsterim tutsak bardağımın gizini, 

Parçalanmaz gölgesini evrenin, 

Yeni doğmuş hoyrat söğüdün erincini. 

Gömülmüş sözüm ben dirilmiş.

Melih Cevdet ANDAY

Atatürk'ün Bir Saati Vardı

Atatürk'ün bir sözü vardı 

Yediveren bir gül gibi açardı 

Atatürk'ün bir atı vardı 

Etilerden beri yaşardı 

Atatürk'ün bir resim vardı 

Buğday tarlası gibi ağardı 

Atatürk'ün bir saatı vardı 

Durmadı

Melih Cevdet ANDAY

Anı

Bir çift güvercin havalansa

Yanık yanık koksa karanfil 

Değil bu anılacak şey değil 

Apansız geliyor aklıma

Neredeyse gün doğacaktı 

Herkes gibi kalkacaktınız 

Belki daha uykunuz da vardı 

Geceniz geliyor aklıma

Sevdiğim çiçek adları gibi 

Sevdiğim sokak adları gibi 

Bütün sevdiklerimin adları gibi 

Adınız geliyor aklıma

Rahat döşeklerin utanması bundan 

Öpüşürken bu dalgınlık bundan 

Tel örgünün deliğinde buluşan 

Parmaklarınız geliyor aklıma

Nice aşklar arkadaşlıklar gördüm 

Kahramanlıklar okudum tarihte 

Çağımıza yakışan vakur, sade 

Davranışınız geliyor aklıma

Bir çift güvercin havalansa 

Yanık yanık koksa karanfil 

Değil unutulur şey değil 

Çaresiz geliyor aklıma.

Melih Cevdet ANDAY

Julius ve Ethel Rosenberg, 19 Haziran 1953'te, New York'ta idam edildiklerinde, casusluk nedeniyle idam edilen ilk ABD yurttaşları oldular. Suçlu olup olmadıkları uzun süre tartışıldı. Bugün, idamları McCarhty döneminin baskıcı havasına yorulmaktadır.

Alaturka

Çık benim şair tabiatım, çık orta yere 

Fakir güzelinden söyle 

Hasret ateşinden çal 

Çal, söyle benim derdimi sevdalı sesinle. 

Hep bilinen şarkılar gibi olsun 

Hani, dil-i biçâreden 

Sun da içsin yâr elinden 

Hani bilinen şarkılardan olsun. 

Yeni sözler arama nafile 

Derdim yeni olsa anlarım 

Gel, hazırından söyle bu akşam 

Üzme yetişir, üzme firakınla harabım. 

Sonunda ah çekeriz derinden 

Kim anlayacak sahiden olduğunu 

Sen söyle yalnız 

Zülfündedir baht-ı siyâhım bestesini Dede'den.

Melih Cevdet ANDAY

1946

Ağulu Mantar

Yağmur bir adım ötemizde 

Kabarmış ağulu mantar 

Sessizliktir ateşin yanındaki kütük 

Suyun ışık değmiş kabuğu 

Sen tane tanesin sevgilim 

Denizim ben batık aşklarla dolu 

Melih Cevdet ANDAY

Ahlak

Ahlak kalmadı dünyada

Kiracısı öyle, işçisi öyle 

Hami köylü saftır derler a 

İnanma 

Cırrr 

Kapı 

Kim o? 

Dilenci. 

Kuru ekmek verirsin beğenmez 

Taze ekmek senin nene! 

Kalmadı, dedim ya, kalmadı 

Ahlak kalmadı memlekette.

Melih Cevdet ANDAY

Melih Cevdet Anday

Melih Cevdet Anday

Melih Cevdet Anday doğumu, 13 Mart 1915, İstanbul – ölümü, 28 Kasım 2002, İstanbul, şair, tiyatro oyunu, roman, deneme, makale yazarı.

Lise arkadaşları Orhan Veli ve Oktay Rifat'la birlikte ortaya çıkardıkları Garip Akımı ile Türk şiirindeki yenilenmeyi başlatmıştır. Kolları Bağlı Odysseus ile kendine özgü felsefi şiir akımını başlatmış, Garip Akımı`ndan ayrılmıştır. UNESCO'nun Courrier dergisi, 1971 yılında onu Cervantes, Dante, Tolstoy, Unamuno, Seferis ve Kawabata düzeyinde bir edebiyat adamı olarak gördüğünü açıklamıştır.

Yaşamı 

İstanbul'da doğan Melih Cevdet Anday'ın çocukluğu Kadıköy Bahariye'de geçti. Ortaokula kadar İstanbul'da eğitim gördü. Liseyi ise Ankara'da, Gazi Lisesi'nde tamamladı. Lisede okuduğu sırada, Orhan Veli ve Oktay Rifat ile tanıştı.

Liseyi bitirdikten sonra bir süre Hukuk Fakültesi'ne devam etti. Daha sonra Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'ne kaydoldu. Ancak Devlet Demiryolları'nda memur olarak çalıştığı için öğrenimine devam edemedi. Çalıştığı kuruluş tarafından sosyoloji öğrenimi görmek için Belçika'ya gönderildi.

Ukde isimli şiiri 1936'da Varlık Dergisi'nde yayımlandı. Bunun ardından şiirleri Ses, Yaprak, Yeditepe, Papirüs, Yeni Ufuklar, Yeni Dergi, Soyut, Ataç, Dönem, Yön gibi dergilerde yayınlandı. Orhan Veli ve Oktay Rifat ile birlikte 1941 yılında Garip isimli şiir kitabını çıkardı.

Hasan Âli Yücel'in tavsiyesi ile Milli Eğitim Bakanlığı Neşriyat Müdürlüğü'ne memur olarak atandı. 1946 seçimleriyle birlikte bakanlığın el değiştirmesi sonrasında önce yeniden askere alındı, sonra Konya'ya atandı. Ancak bu atama daha sonra geri alındı. Anday, bir süre sonra bu görevinden ayrılarak İstanbul'a döndü.

1953-1954 yılları arasında Akşam Gazetesi'nin edebiyat ve sanat sayfasını hazırladı. Fikirleri sebebiyle işten çıkarıldı. Doğan Kardeş Yayınları'na geçti ve çeviriler yaptı. Buradaki görevinden de aynı sebeple ayrılmak zorunda kaldı.

1958'den itibaren Tercüman, Büyük Gazete, Yeni Tanin ve İkdam'da kendi adıyla ve çeşitli takma adlarla denemeler ve makaleler yazdı, tefrika romanlar yayınladı. 1960'ta Nadir Nadi'nin desteğiyle Cumhuriyet'te köşe yazıları yazmaya başladı. Bu gazetedeki yazılarını 1997'ye kadar sürdürdü.

1956'da yayınladığı Yanyana isimli şiir kitabı, 142. maddeye aykırı olduğu gerekçesiyle 1964'te yasaklandı. Anday gerek şiir kitaplarıyla, gerekse daha sonraları yöneldiği roman ve tiyatro alanlarındaki yapıtlarıyla birçok ödül aldı.

Anday, İstanbul Belediye Konservatuarı Tiyatro Bölümü'nde diksiyon, özel bir tiyatro okulunda mitoloji dersleri verdi. 1964-1969 yılları arasında TRT'de yönetim kurulu üyeliği, 1979-1980 yıllarında da Paris'te eğitim müşavirliği görevlerinde bulundu.

Solunum ve böbrek yetmezliği tanısıyla Marmara Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi'ne kaldırılan Melih Cevdet Anday, 28 Kasım 2002'de 87 yaşındayken vefat etti. Büyükada mezarlığında toprağa verildi.

Garip hareketinin öncülerinden biri olduğu dönemde de Melih Cevdet Anday'ın lirik türdeki şiirlerinde daha başarılı olduğu söylenebilir. (Anı, v.b.) . İlk şiirlerinde yer yer gözlemlenen 'düşünür şair' kimliği 1960'lı yıllarda yoğunlaştı ve şiirimizde yeni bir anlayışın seçkin örnekleri Kolları Bağlı Odysseus'tan bu yana art arda kitaplaştı. Bu tür şiirlerde Melih Cevdet Anday, kimi kez, düşünce (duyum, sezgi, vb.) ile şiirsel biçimi klasik bir yetkinlikte kaynaştırmayı başararak (Zamanlar, Şaşırtıcı Karşılaşma, Yeni Bir Dünya, v.b.) sadece şiirimiz bakımından değil tüm çağdaş dünya şiiri ölçüsünde seçkin ürünler verdi. Bazı şiirlerinde aşın simge, alegori, benzetme bolluğunun öne çıktığı görüldü. (Teknenin Ölümü adlı uzun şiirin hemen hemen her dizesi bir simge, alegori ya da benzetmedir). Son kitabında insan, doğa ve toplum alanında şiirimizi yeni ayrıntılar, yeni gözlemler ve yöntemlerle zenginleştiren Melih Cevdet Anday, kuşkusuz, yaratıcılık yeteneği, ufuk genişliği, sanatsal düzey bakımından 20. yüzyıl Türk şiirinin en büyük temsilcilerindendir.

Anday, eserlerinde kendi adı haricinde şu takma adları da kullanmıştır: Yaşar Tellidede, Niyaz Niyazoğlu, A. Mecdi Velet, M. C. A., H. Mecdi Velet, Yaşar Tellidere, Gani Girgin, Zater, Yaşar Tellioğlu

Eserleri 

Şiir

• Garip (1941, Orhan Veli ve Oktay Rifat'la birlikte)
• Rahatı Kaçan Ağaç (1946)
• Telgrafname (1952)
• Yanyana (1956)
• Kolları Bağlı Odysseus (1962)
• Göçebe Denizin Üstünde (1970)
• Teknenin Ölümü (1975)
• Sözcükler (1978, toplu şiirler)
• Ölümsüzlük Ardında Gılgamış (1981)
• Tanıdık Dünya (1984)
• Güneşte (1989)
• Yağmurun Altında (1995)
• Yalan
• Şinanay
• Tohum
• Tek Başına
• Anı

Şiir Çevirileri

• Annabel Lee - Edgar Allan Poe
• Atlının Türküsü - Federico Garcia Lorca
• Ben de - Langston Hughes
• Bir Zenci Kızın Türküsü - Langston Hughes
• Çayhane - Ezra Pound
• Gece. Şehir Uyumuş. - Aleksandr Blok
• Hürriyet - Paul Éluard
• Kanun - Wystan Hugh Auden
• Pan Öldü - Ezra Pound
• Şiir Sanatı - Paul Verlaine

Roman Çevirisi

• Buz Sarayı (1973 - Tarjei Vesaas)
• Babalar ve Oğullar ( 1983- [Turgenyev] )
• Ölü Canlar (1982- [Gogol] )

Roman 

• Zifaftan Önce (1957 - Murat Tek adıyla)
• Yağmurlu Sokak (1959 - Murat Tek adıyla)
• Dullar Çıkmazı (1962 - Murat Tek adıyla)
• Bir Gecede Üç Erkek (Murat Tek adıyla)
• Aylaklar (1965)
• Gizli Emir (1970)
• İsa'nın Güncesi (1974)
• Raziye (1975)

Şiir Üzerine Yazılar

• Anlamın Anlamı
• Çağlar Geçiyor
• Şiir Üzerine
• Şiirin Vazgeçilmez Üç Dönemi
• Şiirin Anlamı
• Uzun Şiir - Kısa Şiir
• Yarın Düşüncesi

Tiyatro Oyunu

• İçerdekiler (1965)
• Mikadonun Çöpleri (1967)
• Yarın Başka Koruda
• Dikkat Köpek Var
• Ölüler Konuşmak İster
• Müfettişler (1972)
• Ölümsüzler (1984)

Ödülleri

• 1970 TRT Roman Armağanı (Gizli Emir ile)
• 1973 TDK Çeviri Ödülü (Buz Sarayı ile)
• 1976 Yeditepe Şiir Armağanı (Teknenin Ölümü ile)
• 1978 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü (Sözcükler ile)
• 1981 İş Bankası Büyük Ödülü (Ölümsüzlük Ardında Gılgamış ile)
• 1984 Enka Sanat Ödülleri (Mansiyon - Ölümsüzler ile)
• 1991 TÜYAP Onur Ödülü
• 2000 Aydın Doğan Vakfı Şiir Ödülü

Yarın Düşüncesi

(...) Salt toplumcu açıdan bakıldığında, sanatçıya düşen görevin, günümüzün gerçekleri, bu gerçeklerin değiştirilmesi biçiminde almak tamamlayıcı olur. Gerçekte tüm olarak toplumculuk da, yarını kurmanın çabası değil midir? Ekonomisi, hukuku, sanatı ile yarını...Yarın, şımarık bir çocuk değildir, çünkü onu günümüz doğuracaktır.

Ancak şunu da belirtmek yerinde olacaktır ki, sanatta yarını kurmak düşüncesi, soyut bir sav olarak kaldıkça, konumuzun sınırları içine giremez. Burada ilk ayırdedici öğe, sanatçının doğru sözlüğüdür. Sanat anlayışı gereği, kendini böyle bir görevle yükümlü görmeyen sanatçı, yarın düşüncesine bu anlamda sığınmamalıdır.


Melih Cevdet ANDAY