Gene Yaşamak

Otellerce uykusuz
Doğuyoruz
Oluyoruz
Fışkırıyoruz
Yaşamaya başlıyoruz.

Ölümlerden ölüm beğendirmeyin
Bağını sormayın köyün.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Vardiya

Kim omuzlanacak vardiyayı?
Taş ölüsü, orman ölüsü, insan ölüsü,
Ağası, efendisi, köylüsü,
Yıktınız, onarınız dünyayı.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Sevmek

Bin belayı yardım vardım ellime
Bunca aşkın zirvesindeyim,
Yaşadım, dostluklar lime
Mayalı küs insanın dibindeyim.

Ve ayırmak karaları akları
Olmak itilmiş tabandan yana,
Sevmek en katıyı, en sivriyi uğruna
Ve akmak ve okşamak yalınayakları.

Ağzımda senin tadın
Ekşili, tuzlu, buruk,
İnmiş tarlalara bunca ırgadın
Bir masala bürünmüş gözlerinde yorgunluk.

En geniş sarıyı kesmiş en yeşil
Kırmış belini en yükseğin en derin
Vur kendini sarılara, yeşile koşul
Kapa, açık kalmasın ellerin.

Dağ dağa kavuşur, insan toprağa
At sırtında kırbaç, insan sırtında ağa
Ve ayırmak karaları akları
Ve sevmek ve okşamak yalınayakları.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Ucu

Bu gözler zorla kapanmaz
Tüm baktığım temiz,
Bu el, bu yumulmuş, bu açılmaz.

Bu tomurcuk, açık sevgi
Döner yuvarlaklar içinde,
De dövüşüm, de
Bu cüce dünyaya bıkılmaz.

Ak bahçeler biçiminde
Ellerim çapa tutmaz
En kanlı günümüzde
Çocuklarım, ölmez.

Hep sonsuzu düşündüm
En ucunu, ucunu,
İnsanca soyundum, üşüdüm.

Kentler içinde durdum,
Umutluydum,
Paslı bıçak, vuruldum.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969 

İstanbul

İstanbul'da ne var deme,
İstanbul'da ne mi var?
İstanbul'da tokluk var
İstanbul'da yokluk var.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969 

Eğlence

Öksürüklü sabahlar, ilk aydınlıklar,
Acınmalar, leş kargaları
Vurgulu sözcükler, inanış
Birden dökülüşü denizin uçuruma
Çirkin şiirlerde yıkanış.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969 

Ufak İşler

Bir döndürdüm dünyayı
Gölgem vurdu aya,
Her gün daha yaşamaya
Selamlar gönderişim beş kıtaya
Dilenci avucu, rüzgâr açısı
Batacak geminin kum arayışı
Marul göbeğinde sümüklüböcek
Kopuk kökleri ters dikecek
Deprem boyu sarsılışı insanın,
Ufacık, tefecicek...



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Hani

Hani insan birdi?
İnsanı iflas sandılar,
Ağlamayı bilse insanlar,
Gülmeyi öğrenirdi.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969 

İki Göz Aydınlıkta

Kırık dal altında gölgelenmiştim
Lambo'nun tezgâhından geçmiştim
Oyuncum benim, dertli oyuncum
Yıktı kötülükler, küstüm.

Küs günler geceler dolaştım,
Açtım,
Dostları gördüm kustum,
Sustum.

Nar gibi çatlasa gece
Sen çıkarsın içinden
Bunca düşündüğün ben
Sana mirastım.

Bir kara iniyor gözlerden
En zor, güzel içime
Tatlı kavun, portakal rüzgâr
Camlarıma çarpıyor
En güzeli seviyorum ilk,
Yağmur yağıyor gözlerden.
Yağmur yağıyor gözlerden
Ağlıyorum, pabuçlarım eskimiş
Bir adam görüyorum bacakları kesilmiş.

Bu şehrin çığlıkları duyulmaz
Sis olur, duman olur, pas tutmaz
Bir simitçi çocuk sesi, sabahtır
Bu şehrin çığlıkları çıldırtır.

Bu şehrin limanlan delidir
Takaları balıkları zilzurna
Her kıyı sinsi kayalık
Büyükbalık, küçük balık
Kalabalık, kalabalık
Bir ezik çürük kara
Aydınlıklar ortasında
Kapı, vitray, porta
Kaç kapı açtı toklar açlara?

Bir dünyada iki olmaz
Ben doğmuşum bir kere
Yapışmışım bu yere
Allah da koparamaz.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969 

Kuşbakışı

Gün ışıdı çöplükte
Ben kaçıncı kattayım.

Işıktan son gelenim
Terinim, ellerinim
Elin elime katık.

Martılar denizden itik
Ne arıyorsun, ne?
Gün ışıdı çöplükte.

Tanıyorum dünyayı
Aç oynuyor ayı
Gün ışıdı çöplükte
Ben kaçıncı kattayım.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969 

Çorba

Çorbaydı içtiği akşam sabah
İşkembecide,
Ne güzel gözleri vardı,
Siyah.

Dert taşmış kirpiklerine
Kara kara, iğri büğrü
Anası çalışır, kendi çalışır
Babası bildi bileli hapiste.

Yedi bayram yaşandı
Kadırga'da, Cinci'de
O hâlâ işkembecide.

Dert düşmüş gözlerine,
Asıl yük bundan öte.
Yük bundan öte.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969  

Mazi Kalbimde

Büyük ses büyük şehirden
Her yere adımı yazdım, sen,
Şu taşa bak, varım,
Suya bak, akıyorum,
Sus, ölürüm,
Her yere adını yazdım.

Şu akan, şu akmayan şu terli
En son yutacak beni
Binlerce mavi,
Mavi mavi olsun yeter ki.

Her yere adını yazdım, sen,
Büyük ses büyük şehirden.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969 

Tren Sesi

Bir tren sesi ağlatır beni
Boşu boşuna,
Pisi pisine,
Bir tren sesi ağlatır beni,
Otuz yıllık aktörüm
Susmuş dilleri
Susmuş gözleri
Boşu boşuna,
Pisi pisine,
Haydarpaşa'da niçin ağladım
Şimdi anladım
Boşu boşuna,
Pisi pisine,
Boşu boşuna,
Pisi pisine.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Lağım

Bu dünyada varsan,
Sor soracaksan,
Lağım akıyor burdan,
Ve bu dünyada varsan,
Yap yapacaksan...



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Aldatmaca

Neden yalnız değil bu çığlık?
Yalnız siz mi rahatsınız dünyada?
Yalnız siz mi rahatsınız dünyada?
Neden yalnız değil bu çığlık?

Dünyada insanlar ölüyor şu anda,
Yalnız siz mi rahatsınız dünyada?
Yalnız siz mi rahatsınız dünyada?
Dünyada insanlar ölüyor şu anda.

Aldatılmış insanlar aldatılmakta
Ortada her şey ortada
Ortada her şey ortada
Aldatılmış insanlar aldatılmakta.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

A, B, C, D,

A.)
Ve adam ayakta
Bulutlar cep mendili.

B.)
Ve adam gene ayakta,
Bulutlar şimdi potur.

C.)
Oh, adam otur
Bulutlar ayakta
Ama yağmur yağmıyor.

D.)
Adam gitti,
Bulut gitti,
Ben kaldım,
Dünya dünyaya sığmıyor.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Bir Eksiği

Uyanacak
Bir bakacak
Mezarlık.

Yerli yerinde her şeyi
Kolu başı eli
Bir eksiği
Kalbi.

Bir daha uyuyacak
Gün ısıyacak
Uyanacak
Deli.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Tiki Tak

Atlar nallı gider
İnsanlar yalın
Tiki tak tiki tak.
Yaşamamız cakalı
Tiki tak tiki tak
Yaşa arslan Cinotri.
Amerikan bezidir
Giydiğimiz don
Tiki tak tiki tak.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Halk

Halkın azını aldatırsınız
Her zaman,
Halkın çoğunu aldatırsınız
Zaman zaman,
Ama halkın tümünü?
Hiçbir zaman,
Hiçbir zaman.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

İnsan

Allahı şimdi gördüm,
Ağlıyordu.
İki gözü iki çeşme, elinde fener
Diyojen'i arıyordu.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Bacak

Yakacak odun kalmadı ocakta
Kör olası gözüm tahta bacakta
Seni de sarsın alev
Kül etsin ocak
Yan tahta bacak.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Irgatın Türküsü

Ben ben değilim artıkben
İnan bu son gülüşüm
Toprağa gömülüşüm
Sana çiçek vermemden.

El tarlasında kırıldı beden
Mezar bu fabrika, bu urba kefen
Ben ben değilim artık ben
Soyulmuşum

Boşa işlemiş zaman
Bankalar kurulmuş sırtımdan
Dik dünyayı tırman tırman
Koşulmuşum.

Boşa dönmüş değirmen
Ben ben değilim artık ben
Dünya kara kapkara
Yanmış yenmiş etimden.

Kutsal yürek tutuşmuşum
Gün kıpkızıl bir yara
Ben ben değilim artık ben
Umut gülüyor çocuklara.

İçten içe yanan yarın
Çığlık çığlığa yaralıların.



Cahit Irgat
Irgatın Türküsü
1969

Son Perde

Çöküyor şarap rengi bir bulut
Yağıyor üstümüze ölülerin gözleri
İnsanlar birbirinin gözyaşını içiyor.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Şenlik

Fışkırmış deli deli gönlümden
Alı al moru mor aşklar
Yağmış şarap rengi bulutlardan bayramlar.

Su tuz vermiş, toprak meyva
Sofra tatsız, çorba tuzsuz,
Ama cömert toprak, su
Anamızın karnı gibi.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Ellerim

Ellerimi severim
On parmağım başak başak,
Ne selamlar gönderdim
Liman liman beş kıtaya,
Her kıtada canımız var, canımız
Ben nasıl sevmem sizi ellerim
Ne omuzlar tuttunuz.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Hayret

İnsanlar ana, sokaklar döşek,
Ağlama garip kişi,
Garip bu dünyada milyon kişi, milyar kişi, her kişi.

Koyun sürüsü meler de meler
Kendini besler, kurdu besler.

Başımıza daha neler gelmez, neler
Yuf borusu, yem borusu

— Daha neler?..



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Birisi

Bu topraktan biriydi
Adı Orhan Veli'ydi
Elleri dost omuzunda
Yaşamak kaderiydi.

Kendi gitti ismi kaldı yadigâr.

Çiçek verdi, gülesiye
Şiir verdi, kıyasıya
Yaşaması ölesiye

Kendi gitti ismi kaldı yadigâr.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Muhabbet

Meyhaneye dönmeliyim,
Muhabbet kokusuna,
Rakı vursun beynime poyraz poyraz
Şaşırayım sahilimi,
Yıldız yolumu,
Yolculuğumu unutayım.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Karakulak Suyu

Bu gözler sende de var, bende de var
Aklımız da var, ayakkabımız da var,
Köpekler gülüyor halimize
Sende de yok, bende de yok
Anlayana sivrisinek saz.
Seviyorum yaşamayı,
Yaşamak var
Yaşamacık var,
Yedik içtik yarabbi şükür
Tükür tükür,
Karakulak suyudur bu şiir,
Anlayana sivrisinek saz.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Oğlum Mustafa'nın Düşündüğü Şeye Bak

Ağlar mıyım ben de baba
Bir gün olur senin gibi?
Senin gibi kalır mıyım
Alınyazısı altında?

Taşı delip fırladığını bilirim,
Bilirim ot yediğini,
Ölmediğini bilirim,
Yaşadığını bilirim,
Dünyanın acı hali tatlılaşmış tadında.

Sen kendi derdinde değilsin baba
Ne de güzel sıçradı yeşil kurbağa
Ne güzel de demiş şair dostun Orhan Veli
Benim lokmam aslan ağzında.

— Sevin Mustafa'm sevin
Ben insanın fakiriyim
Anan Urgan
Baban Irgat
Korkma oğlum Mustafa Irgat
Bin atına, dünya senin
Dilediğin gibi oynat.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Oğlum Mustafa'nın "Bu Ne?"leri

Hoş geldin oğlum Mustafa
Şaşırtmasın seni dünya
Ağaçlar çiçek açtı, kuşları dinle
Yeryüzü gözlerinde
Gökyüzü gözlerinde
Cıvıl cıvıl şenlik içinde.
Şu denize bak, denize
Denizlerde ne mi var?
— Balıklar var, insanlar var
Toprağa bak, yaşıyor
Ne mi var bu toprakta?
— İnsanlar var, insanlar var
Dişisi var, erkeği var
Ağası var, beyi var
Yağma Hasan'ın böreği var.
Sorma oğlum, mapusane orası
Mapusanede ne mi var?
Mapuslar var, mapuslar var,
Mapusların nesi mi var?
Gözleri, akılları, elleri,
— Ya baba, ağızları dilleri?



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Çıkmaz Sokak

Göklerin mavisinden bu yana
Kuşların gözlerinde endişe,
Ağacın dallarından köküne
Nazar boncuğu neşe.

Gülerim açan gülün haline
Sulayanda endişe
Koparanda endişe
Yürüse toprak göklere keşke
Çıkmaz sokak bu sokak
Sokakların sevincinde endişe.

Su, mavinin bu yanı
Umut kuşu uçar mı uçar
At koşar, insan koşar
Su, dünyanın dört yanı.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Yaşamak İstedikçe

Ağaçlara kara kuşlar dadanmış
Elmalar delik deşik,
Baba ölmüş, alacaklı sarmış evi
Yüreğimiz delik deşik,
Rüzgârların çeneleri çözülmüş
Toprak bizi çekiyor
Dünyamız delik deşik.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Nur Topu

Gırtlaklarda acılık, türküler iniltili
İnsanlar ağlaşıyor yaralı boğalar gibi,
Kor kesilmiş çeşme çeşme
Gözlerde can çekişme.

Dert yanıyor nehir göle
Beni emdiğin yeter
Seni de bir gün denizler yutar
Tahammül gerek bu sudan vücuduma.

Nerden geliyor nur topu çocuk?
Gözlerinde cıvıltı, pırıl pırıl, boncuk boncuk
Yaşamak, fışkırarak yaşamak,
"Oğlumun önlüğünde tuttuğu: Şafak."



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Bulut

Bir damla düştü gözlerime
Geçen buluttan,
Hatırladım inanmanın ne olduğunu
Yaşamaya, şiire.

Su, yolundan uzaklaşmış
Ben su muyum, yol muyum?
Ok yayından uzaklaşmış
Ben ok muyum, yay mıyım?

Ben, buluttan gözlerime
Düşüveren bir damlayım.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Melodram

Birinin bıçak vardı elinde,
Birinin beyaz bir gül,
İkisi de yorgundu,
Sokak çocukları halinde.

Bıçaklısı bıçağını sapladı,
Çiçeklisi çiçeğini koklattı,
Kayboldular meyhaneler içinde,
Kaldırımda gül ve bıçak
Kardeş kardeş kaldılar.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Yapı

Alın teri var temellerinde
Merhametine girdiğin yapıların
Ve avuç sıcaklığı
Ayrı ayrı her taşında,
İnsanların.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Gece Çuval Gibi

Gece çuval gibi delindi
Türküler yağmur
Çatılar yırtık
Ağaçlar parça parça.

Yemişlerim dallarımda çürümüş
Dal kökünden habersiz
Büyümüş de büyümüş
Dal ölmüş
Kök habersiz.

Buz tuttu yeleleri atların
Delik deşik dert içimiz
Yer yırtıldı, kök yerinden oynadı
Kirli çocuk şimdi gökyüzü
Türküler mağrur
Sokaklar ılık
Kalabalık kalabalık
Her şey pırıl pırıl aydınlık.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Balık

Ak yelken, kara yelken
Halat demiri yedi
Al iskele, ver iskele
Deniz gemiyi yedi
Bu bir balık hikâyesi
Oynasana balık
İnsan insanı yedi.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Sabaha Yakın

Ölü gece bırak saçlarımı
Çarpma beni dertten derde

Garda tren kımıldanmak üzere
Anahtarlar kilitlerde kımıldanmak üzere
Ölü gece bırak saçlarımı.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Susun, Susun, Uyusun

Nabız durdu atmıyor
Susun, susun, uyusun.

Ne acele yaşadı
Ne çabuk geçti ömrü
Rahat yüzü görmedi.

Ellerini çözdüler
Yıkadılar, giydirdiler, gömdüler
Çok geçmişti biçare
Susun, susun, uyusun.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Taksi

— Çektiğim yeter gayrı!
— Gayrisi mayrısı yok, taksi!
— Taksi, Tepe! Büyükdere!
— Taksi, durma, çek Bendlere!
— Taksi, çabuk! taksi, bekle!
— Hava ayaz, herif sarhoş.

Sene bin dokuz yüz elli bir
Dertsiz milyonlarda bir,
Gelinleri güveyleri taşıdım,
Kan içinde yaralıları,
Son vitesimde doğurdu gebe kadınlar,
Demedim kış kıyamet, çamur deryası,
Bata çıka yaşadım.

— Taksi, dur!
— Taksi, sür!
Sür! dur! Dur! sür!
Taksi hırsından çatlayacak,
— Dur, bu sürat yasak!..
Fren yaptı, duramadı,
Çıldırdı.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Sen Ölmüşsün

Sen ölmüşsün, ölmüşsün,
Tabancasız tüfeksiz.
Sen ölmüşsün çocuğum,
Evsiz barksız ekmeksiz.

Şarkılarım denizdendir, güldendir
Şarkılarım insandandır çocuğum.
Çamurdandır, hamurdandır, sudandır,
Mayadandır, ekmektendir, sendendir.

Kaderindir yaşayan,
Sen ölmüşsün çocuğum.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Su Demiri Eritti

Alınlarından ter akmakta
Şair insanları sevmekte
İnsanlar üşümekte, ölmekte
Gıcır gıcır doğmakta

Su demiri eritti
İnsanlar sövüşmekte

Bıçak yüzü, bıçak sırtı fark
Aramızda o da yok
Bırakma çocuğum bırakma
İnsanlar ölmekte

Su demiri eritti
İnsanlar dövüşmekte
Taşa çarptık fırladık

Hava hür, toprak cömert
Sabret çocuğum sabret



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Gıcırtı

Ak boynumda kirli mintan
Dayan yüreğim dayan!
Yüreğim gıcırdama, ağlama
Gece kirli, döşek kirli
Kimi kalbur üstü, kalbur altı kimi
Kimi türkü söylüyor aya güneşe
Kiminin borcu var uçan kuşa
Götür beni ayaklarım, rüzgârlara çarp
Yediğim dost elinden bir kalleş bıçak,
Ak boynumda kirli mintan
Dayan yüreğim dayan
Çıldırır, ölür, öldürür insan.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Ağaç

Ağacım, dört kol çengi kıyamet
Her dalımda bir memleket
Uzar kollarım uzar
Taşımda toprağımda bereket
Köklerimden başlar hürriyet
Bana çarptıkça anlar
Yağmur yağmur olduğunu
Rüzgâr, rüzgâr.

Taşımda toprağımda kıyamet
Köklerimden başlar hürriyet.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

İç Sıkıntısı

Camlar mahmuzlarını şakırdatıyor
Buz tuttu yeleleri atların
Ağaçlar şaha kalktı, koşuyor
Gemiler dolaşıyor gözlerimin içinde.
Soldu, rengârenk sevinçler kinde
Öldü, nar tanesi nar içinde.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Rüzgarlar Boyu

Karıma


Biliyorum nerelere gideceğimi
Esen rüzgârlar boyu
Karlı dağlar ve şehirler üstünden
İnsanların güneş gibi doğduğu.
Uyandım renk renk saadetler içinde
Sevdimse de güldümse de sendendir
Güler yüzlü insanlardan çırılçıplak açlara
Rüzgâr rüzgâr giden sevgi bendendir.
Hava keskin ve kurak
Es rüzgâr es, bucak bucak
Biliyorum nerelere gideceğimi.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Yaşamak

Kalbimizin ortasında güvercin
Güvercinin kursağında bir kurşun
Kefenimiz arşın arşın
Parasıyla peşin peşin.



Cahit Irgat
Ortalık
1952

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XXII

Ben yaşamak arzulusu fedai,
İyiliğim, kardeşliğim namütenahi
Size mesut günleri müjdeliyorum
Feryad eden toprakta
Ağlayanlar, takatsızlar, mazlumlar
Soğukların, açlıkların
Bankaların çiğnediği çocuklar

Yağmur yüklü gözlerimiz saadetle yıkansın,
Size mesut günleri müjdeliyorum.



Cahit Irgat
1947