Masal

Hep korkardı erkeklerden,
gecenin getireceği
günah ve keyiflerden.
Ne zaman bir yatak görse
şakırtılarla kapanırdı
kilitler aklında.

Kaşlarını çattı
ve tıkadı o bakışla
anahtar deliğini.
Çaprazlama bir zincir
astı kapısına
ve kapattı zihnini.

Kemikler bulundu
yaklaşık otuz yıl sonra
yerine bir otopark
yapmak için evini
yıktıklarında.

Otopsi raporu okundu:
ölüm sebebi şiddetli insansızlık.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Amerika

Vaat ettiği altın
toprakta kaldı

Adaletinin sınırları
açıkça tanımlanmadı

Bereketinin mahsulü
başaklar ve yemişler

Ne derin acıları dindirdi
ne de açlar doyabildiler

Gururlu beyannameler
yaprak gibi savrulmuş

Güneyine bir bakın
ölümle dostluk kurmuş

Haykırıyor harcanmış asırlar
keşfedin bu ülkeyi

Soylu kitabelerini dikin
kimsenin reddedemeyeceği:

"Katletti parlak geleceğini
üç kuruş için harcadı

Tuzak kurdu evladına
sahte efsanelerle kandırıdı"

Yalvarırım

Keşfedin bu ülkeyi.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Afrika

Öylece uzanmıştı
şeker kamışı tadında
bitimsiz çöller gibi saçları
ayakları altından
göğüsleri dağ
iki Nil gibi gözyaşları.
Öylece uzanıyordu
Simsiyah yıllar boyunca.

Akça denizlerin ötesinden
kırağı beyazı ve soğuk
vahşi haydutlar
buz sarkıtları gibi saldırgan, küstah
alıp götürdüler gencecik kızlarını
sattılar güçlü oğlanlarını
O'nu İsa'ya mahkum ettiler
kanını döktüler silahlarıyla.
Öylece uzanıyordu.

Şimdi ayağa kalkıyor
acısını anımsayarak
derin ve karşılıksız haykırışlarını
kaybettiklerini anımsayarak
hazinelerini, zenginliklerini
katledilmiş tarihini anımsayarak
yürüyor artık emin adımlarla
bir zamanlar öylece uzanmış olsa da.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Hayal

Bana elini ver.

Bu şiir hırsının ötesinde
bir yer aç bana
hem seni götüreyim
hem de izleyeyim seni.

Bırak
dokunaklı sözcükler
ve aşkı yitirme sevdası
başkalarına
kalsın.

Sadece
Bana elini ver.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Temas II

Adele için


Delikanlı Öğrenci

Hiç değmedi onun yüzüne
kadim kitaplardan kalkan toz zerreleri,
ve kapkara, gösterişli pınarlar
onun genç cehaletinin
ötesinde bir yerde
mumyalanmış gibiydi.


Hanımefendi Öğretmen

O ise Firavun duvarlarına kazınan
güngörmüş mücadeleden
ve çölleşmiş rüyalarının
dehlizlerinde çınlayan
Yeniden Yapılanma Dönemi'nin
ızdıraplarından söz açıyordu.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Temas I

Kadın bir aşk öpücüğü diledi adamdan
ve sarmaş dolaş geceler.
Birbirlerine bağlandılar
ağaçların arasında
tam da kıyıcığında suların.

Yüzü delik deşik ay, hatırlattı kadına,
asırlar geçmiş sanki aradan
Yunanistan'ı, Parthenon'u
ve Kleopatra'nın saltanat kayığını
anlatmıştı adam.

Ayağını
okyanusun tuzlu sularına
soktu kadın, dizlerine kadar.

Adam Alexander Pope'tan,
Bernard Shaw'dan ve
Çavdar Tarlasında Çocuklar'dan bahsetti.

Sandaletleri suya kapıldı kadının,
ellerini kuruladı,
ıslak alnını sildi sonra.

Odasına doğru yürüdü ardından,
Gözlerindeki yaşı sildi
Sakınmadan söyledi annesine:
"Şunu öğrendim bütün anlattıklarından.
Bir başkasını seviyormuş
Benim sevdiğim adam."


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Bir Başına

Uzanmış düşünürken
Dün gece
Suyun susamadığı
Ve ekmeğin taşa kesmediği
Bir yuvayı nasıl bulurum diye kendime
Tek bir şey geldi aklıma
Ve yanıldığımı sanmıyorum asla
Kimse
Ama hiç kimse
Bir başına yapamaz burada.

Yalnız, yapayalnız
Kimse ama hiç kimse
Bir başına yapamaz burada.

Bazı parababaları vardır
Ama kıyamazlar paracıklarına
Cadılar gibi dolaşır kadınları
Çocukları söyler hazin şarkılar
Pahalı doktorlara giderler
Taştan kalplerine şifa aramaya.
Ama kimse
Hayır hayır, hiç kimse
Bir başına yapamaz burada.

Yalnız, yapayalnız
Kimse ama hiç kimse
Bir başına yapamaz burada.

Dikkatle dinlersen şimdi beni
Anlatacağım sana bildiklerimi
Fırtına bulutları toplanıyor
Rüzgar patladı patlayacak
İnsanoğlu ızdırap içinde kıvranıyor
Ve işitiyorum, iniltileri duyulmakta
Çünkü kimse
Ama hiç kimse
Bir başına yapamaz burada.

Yalnız, yapayalnız
Kimse ama hiç kimse
Tek başına yapamaz burada.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Güvensizlik Duygusu

Hakikati çıkarıp alamadım yalanın içinden
ya da anlayamadım düşlerim gerçek mi,
Yalnız biri yanıltmadı beni tahminlerimden
bu koca dünyada, o da seninle ilgili.
Yüzünün çizgilerine tek tek dokunmuştum,
tanımıştım aşkı, hazırdım bedeline.
Büyüleyen sözlerle darmadağın olmuştum
aklım benim, çoktan yitmişti bile.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Gel. Sevgilim Ol

Yollar devasa arabalarla dolu
Bilinmez bir yere gidiyorlar son sürat
İnsanlar tutuşan herşeyi tüttürüyor
Kimi, hayatını sarıyor bir kadehin etrafına
Ve sen hangi yöne döneceğini bilmeden
oturup bekliyorsun.
Ben biliyorum.
Gel. Sevgilim ol.

Kıyametin yarın kopacağını söylüyor bazı kahinler
Ötekilere göre bir iki haftamız daha var
Gazeteler türlü felaket haberiyle dolu
Ve sen hangi yöne döneceğini bilmeden
oturup bekliyorsun.
Ben biliyorum.
Gel. Sevgilim ol.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Zavallı Kız

Bir başka sevdiğin var
ve ben biliyorum bunu
Seni delicesine seven biri
tıpkı benim gibi
Mücevher sanki sözlerin
pürdikkat dinliyor her söylediğini
Anladığını düşünüyor
seni
Zavallı Kız
Tıpkı benim gibi.

Başka bir kalbi daha kırıyorsun
ve ben biliyorum bunu
Ve yapabileceğim
hiçbir şey yok
Eğer anlatsam
ona bildiklerimi
Yanlış anlayacak
ve defedecek beni
Zavallı Kız
Tıpkı benim gibi.

Onu da terkedeceksin
ve ben biliyorum bunu
O da hiç bilmeyecek
onu neden terkettiğini
Ağlayacak ve bilmek isteyecek
neyin yanlış gittiğini
Bu şarkıyı söyleyecek
o da sonunda
Zavallı Kız
Tıpkı benim gibi.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Külrengigün

Gün kasvetli
bulanık ve kül rengi
sen gittiğin zaman.

Dikenli taçları
kıl kumaştan
giysileri kuşanırım.

Kimse bilmez
ne halde garip kalbim
ayrı düştüğümüz zaman.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Geçen Zaman

Senin tenin şafağa benzer
Benimki akşam karanlığına.

Biri başlangıcını anlatır
mutlak bir bitişin.

Öteki, sona erişini
kesin bir başlangıcın.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Bir Araya Getirmek Bütün Parçalarını Senin

Bir eğlenceye gittim
Hollywood'da,
Çok berbat bir yerdi
ama içkileri harika
ve işte kahkahanı orada duydum.

Sonra mavi yolculuğa çıktım
eski bir Yunan gemisiyle,
Tayfa çok eğlenceliydi
ama davetliler pespaye
işte ellerini orada buldum.

Sahra'ya giderken
bir kervanda,
Güneş ok gibi deliyordu teni
ama geceler harika
ve işte göğsünü böyle buldum.

Kongo'da bir akşam
Kongo Nehri'nin bittiği yerde,
Bir başıma kalmıştım neylersin
birkaç arkadaş edindim ben de
işte orada yüzünü gördüm.

Tüm zamanımı
adamıştım bulmaya
bütün o dalgalanan parçalarını senin
birbirinden kopuk değillerdi o zamana değin.

Bir araya getirmez misin onları

BİR DEFALIĞINA BİLE OLSA

Benim
İçin


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Ergenler (Beyaz)

Anan şoförü öptü,
Peder düzdü aşçıyı,
Bacın bak neler yaptı,
hayatının baharında,
Ergenler. Kendi havalarında.

Kızın erkek donu giyer,
Oğlun takar sutyeni,
Biraderin arka koltukta
zehirler kuzenini.
Ergenler. Kendi havalarında.

Paran adam etmez seni,
Eğer öğrenseydim küfretmeyi,
İsmini söylerdim sana,
yok fakat daha beteri
Ergenler. Kendi havalarında.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Ergenler (Siyah)

Anan bağırarak konuşur,
Peder gider savaşa,
Bacın sokaklara düşmüş,
Biraderin barlara,
Ergenler. Kendi havalarında.

Kuzenin beyaz zehir çeker,
Amcan girmiş içeri,
Dostun tam çirkefe batmış,
Oyuncak zanneder mermiyi,
Ergenler. Kendi havalarında.

Ve sen, beni nasıl üzüyorsun,
Burada, işte bütün yalnızlığınla,
Kalayı basmak isterdim sana,
Birşey de kalmadı söyleyecek gerçi,
Ne diyeyim daha
Ergenler. Kendi havalarında.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Benim Suçum

Benim suçumdur uzun "kölelik zincirleri"
çok yıllar var ki demir şakırtıları duyulur.
Kardeşimi sattılar, götürdüler bacımı,
kulağımızda acı hikayeler yankılanır durur.
Gözyaşlarından türkü yakmak benim suçumdur.

Benim hatamdır "geçip giden kahramanlar"
Vesey ve Turner ve Gabriel, hepsi öldüler,
öldü Malcolm ve Marcus ve Martin King.
Ölesiye dövüştüler, tüm kalpleriyle sevdiler.
Anlatmak için yaşıyor olmak benim hatamdır.

Benim günahımdır "bir ağaçta asılmak"
Ağlamadım, budur gururumun sebebi.
Ölümümü adam gibi karşıladım, evet.
İşte böyle etkiledim ölürken beni izleyenleri.
Ağlayıp, yalvarmamak benim günahımdır.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Fazlasını Da Yaşadık Göründüğümüzden

Geçerken fena bulanmış feryat günlerinden
Fazlasını da yaşadık göründüğümüzden

Süzülüp salındığı sularda zambakların
Şişen ölü bedenleri yüzüyor çocukların

Yasaklanmış erkekler, boğazlanmışlar
Sanki şakaklarından asılmışlar

Günahımız kül rengi küf gibi çoğalırken
Biliyorduk ama sakladık kendimizden

Gönülsüzdük, sağır olduk
Katliama çanak tuttuk

Şimdi ruhlarımız kırılmış, yerlerde
Bir harf bile kazınmamış kitabelerde.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Gelecek Hafta Aydınlık Bir Günde

Gelecek hafta aydınlık bir günde
Bombanın düşmesinden hemen önce
Hemen önce dünyanın yok olmasından
Ölümümden hemen önce

Gözyaşlarım toza dönüşecek
Tozlaşmış kül gibi kara
Kara, Buda'nın göbeği gibi
Kara, sıcak, kurumuş

Sonra merhamet dökülecek
Tanrının inayetiyle yağacak
Yağacak çocukların üzerine
Yağacak göklerden


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Düşündüğümde Kendi Halimi

Düşündüğümde kendi halimi
Ölesiye gülüyorum kendime,
Hayatım koskoca bir şaka sanki,
Yürüyerek edilmiş bir dans,
Konuşarak söylenmiş bir şarkı,
O kadar gülüyorum ki nefesim kesilecek,
Düşündüğümde kendi halimi.

Altmış yıldır tanırım bu insanları,
Emrinde çalıştığım çocuk, "Kızım" diye sesleniyor bana,
"Buy'run efendim" diyorum işimi kaybetme korkusuyla,
Gururluyum eğilemem,
Yoksulum karşı çıkamam,
Gülüyorum karnım ağrıyıncaya kadar,
Düşündüğümde kendi halimi.

Düşününce insanlarımı çatlıyorum gülmekten,
Neredeyse gebereceğim kahkahadan,
Anlattıkları hikayeler hep yalan dolan,
Yetiştirmişler meyveyi,
Anca kabuğunu yemişler,
Gözlerim yaşarıncaya kadar gülüyorum,
İnsanlarımı düşündüğüm zaman.


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri

Siyahlık Anadır Ona

Koşarak geldi eve
ona analık eden siyahlığa
o boğucu koyu siyahlığa
ak gözyaşları akıyordu yüzünün altın düzlüklerinde
Koşarak geldi eve

Geldi ve usulca sokuldu ona
buraya, siyah kollara onu bekleyen
şimdi, sıcacık yüreğe onu bekleyen
üşüyordu kahverengi güzel yüzü, yabancı rüyaların kırağısında
Geldi ve usulca sokuldu ona

Eve geldi, masumdu hala
Hacer'in kızı kadar siyahtı
Belkıs'ın kızı gibi boylu poslu
dindi kuzey rüzgarlarının tehdidi sahranın yüzünde
Eve geldi, masumdu hala


Maya Angelou
Kafesteki Kuşun Şarkısı
Türkçesi: Faris Kuseyri