Gazel XLVI

Fâ'ilâtün/Fâ'ilâtün/Fâ'ilâtün/Fâ'ilün

1. Dâğ-ı hicran İle yanmakdan ciğer kan olsa yeğ 

    Mülk-i dil gam menzili olınca vîrân olsa yeğ

2. Yârı ağyar ile görmek âşıka düşvâr olur 

    Beyle görmekden esîr-i derd-i hicran olsa yeğ

3. Sineme peykânutu gönder gönül define kim 

    Sinede sûzan gönül olınca peykân olsa yeğ

4. Surunu rüsvâluğum fâş itmedin âlemlere 

    Zâr cismüm eşk gird-âbmda pinhân olsa yeğ

5. Dağıdursa n'ola akd-i zülfüni her dem sabâ 

    Fitne ehli olanun cem'i perişan olsa yeğ

6. Dün Fuzûlî sehv idüp geçmiş mey ü mahbûbdan 

    Tevbe idüp bu yaman işden peşimân olsa yeğ 

Fuzuli

1. Ayrılık ateşi ile yanmaktansa ciğer kan olsun daha iyi. Gönül ülkesi gam yeri oluncaya kadar viran olsun daha iyi.

Ciğerin kan oiması, aşırı üzüntüden eriyip kan haline gelmesidir. «(Birinin) içine kan inmek» deyimi de vardır. Ciğerde zaten kan bulun­duğundan kinaye vardır. Ateş yaktığı, su (kan) ise ateşi söndürdüğü için şair ciğerin kan olmasını tercih ediyor.

2. Sevgiliyi başkalarıyla görmek, âşıka zor gelir. Âşık sevgiliyi böyle görmektense ayrılık derdine esir olsun daha iyi.

3. Gönülü dışarı atması için göğsüme okunun temrenini gönder. Çünkü göğüste gönül olmaktansa temren olsun daha iyi.

4. Rezil rüsvaylığım âlemlere aşk sırrımı yaymadan zayıf vücu­dum gözyaşı burgacında gizlense (boğulup yok olsa) daha iyi.

5. Bahar rüzgârı her an saçının düğümünü dağıtırsa ne olur? Fitnecilerin topluluğu dağılıp perişan olsa daha iyi.

Âşıklar arasında karışıklık, kavga çıkardığı için saça fitneci vas­fı verilmiştir. Perişanlık da saçın sıfatıdır. Zülf, fitne, saba, dağıtmak, perişan kelimeleri arasında müraat-ı nazir sanatı vardır. Cem ile pe­rişan tezatlıdır.

6. Dün Fuzûli yanılıp şaraptan ve sevgiliden vazgeçmiş. Bu kötü işten tövbe edip pişman olsa daha iyi. Ciğer ıstıraptan eriyerek âşığın gözünden kanlı yaş halin­de akar.